Alles wat je moet weten over zaakgericht werken in 2025

Foto van twee collega's in gesprek bij het raam

Op deze pagina vind je alle informatie om zaakgericht werken toe te passen binnen jouw organisatie. Met zaakgericht werken maak je een belangrijke stap in de overgang van traditioneel, papiergebaseerd werken naar een moderne, digitale werkwijze.

Waar voorheen documenten fysiek werden opgeslagen in een archief, gebeurt dat nu digitaal in de cloud, op een veilige plek waar alleen geautoriseerde medewerkers toegang tot hebben.

Op deze pagina behandelen we twee belangrijke onderwerpen. Je leest wat zaakgericht werken is en hoe je dit succesvol in de praktijk brengt.

Om zaakgericht werken goed te begrijpen is het belangrijk om eerst duidelijkheid te hebben over wat precies onder een zaak wordt verstaan.

Wat is een zaak?

Binnen de overheid zijn er verschillende vormen van een zaak. Dit hangt af van het type overheidsorganisatie (gemeente, provincie, ministerie). Een zaak kan een verzoek of aanvraag zijn, zoals vergunningsaanvragen, bezwaarschriften, subsidieaanvragen, juridische procedures of klachten.

Tijdens een zaak worden verschillende stappen doorlopen, waarin acties worden ondernomen en informatie wordt verzameld. Deze informatie, zoals documenten, e-mails, en communicatie tussen interne afdelingen en met klanten, wordt opgeslagen in een zaakdossier. Een zaak heeft vaak een vooraf bepaald proces met regels en procedures om ervoor te zorgen dat het efficiënt en consistent verloopt.

Hier zie je een zaak binnen een werkproces. De zaak wordt doorgezet naar verschillende statussen om zo te worden afgerond.

Wat is zaakgericht werken?

Zaakgericht werken is een methode die grote organisaties en overheden helpt om overzicht en regie te houden over ingewikkelde taken en processen. Het idee is om het werk te organiseren rond specifieke zaken of cases, denk aan vergunningsaanvragen of klachten/geschillen. Elke aanvraag of procedure wordt als een aparte zaak behandeld.

Voordat een zaak wordt behandeld, worden er duidelijke afspraken gemaakt. Dit omvat wie verantwoordelijk is voor welke taken en welke procedures moeten worden gevolgd. Deze afspraken worden vastgelegd in het zaaktype.

Elk zaaktype is bedoeld voor een bepaalde groep soortgelijke zaken, bijvoorbeeld: de aanvraag voor een vergunning voor het kappen van een boom. In elk zaaktype wordt beschreven wat er nodig is om de desbetreffende zaak succesvol af te ronden. Denk aan: of deze momenteel in behandeling is, in afwachting van een beslissing is, of al is afgerond.

Het zaakdossier krijgt een uniek kenmerk waardoor het altijd vindbaar blijft binnen het zaaksysteem. In het zaakdossier worden alle relevante informatie, communicatie en documenten vastgelegd die te maken hebben met de zaak. Wanneer een inwoner vragen heeft over een zaak, kan een ambtenaar alle informatie over de zaak direct vinden in het zaakdossier.

Zaakgericht werken is een belangrijke stap in de overgang van analoog naar digitaal werken. Waar voorheen documenten werden opgeslagen in een archief, gebeurt dat nu digitaal in de cloud. Op een veilige plek waar alleen geautoriseerde medewerkers toegang tot hebben.

Hier zie je soortgelijke zaken binnen een zaaktype.

Wanneer kies je voor zaakgericht werken?

Zaakgericht werken is voornamelijk geschikt waar gestructureerde, transparante en herhaalbare werkprocessen de kern vormen. Elke stap in een proces wordt vastgelegd waardoor verantwoording en consistentie gewaarborgd blijven. Dit maakt het gemakkelijker om te werken met verschillende afdelingen, doordat alle relevante informatie centraal beschikbaar is.

Zaakgericht werken is ideaal:

Voor complexe en vaak terugkerende processen.
Wanneer meerdere teams, afdelingen of externe partijen betrokken zijn.
In sectoren met behoefte aan traceerbaarheid en naleving, zoals de publieke sector.

Er zijn diverse benadering om werkprocessen in te richten. Naast zaakgericht werken, is documentgericht werken ook een benaderingen die je kunt overwegen.

Documentgericht werken of zaakgericht werken, welke benadering kies jij?

Weten wat het verschil is tussen zaakgericht werken en documentgericht werken? Bekijk dan de blog: "Zaakgericht werken of documentgericht werken?".

Waarom zaakgericht werken?

Door zaakgericht werken worden interne processen efficiënt en transparant waardoor informatie duidelijker worden gecommuniceerd richting inwoners. Het resultaat van zaakgericht werken leidt tot betere dienstverlening richting inwoners. Informatie wordt sneller en op een correcte manier verstrekt, wat uiteindelijk ook de informatiepositie van de inwoner versterkt.

Door processen en taken vooraf te analyseren worden pijnpunten beter zichtbaar. Dit verbetert de samenwerking tussen medewerkers en afdelingen. Daarnaast wordt de interne communicatie beter en toegankelijker omdat iedereen in één systeem werkt.

In het zaaksysteem worden alle stappen vastgelegd die medewerkers hebben uitgevoerd. Zo voorkom je dubbel werk en krijg je snel inzicht in de status van een zaak. Dit vergroot de transparantie binnen jouw (overheids)organisatie.

Wat is een zaaksysteem?

Bij zaakgericht werken maak je gebruik van een zaaksysteem. Het zaaksysteem vormt de ruggengraat van zaakgericht werken en fungeert als een softwaretool die helpt bij het beheren van zaken of dossiers binnen je (overheids)organisatie. Het systeem begeleidt de zaak van begin tot eind en zorgt voor overzicht en controle gedurende het proces.

Weten hoe je effectief een zaaksysteem gebruikt? Lees dan de blog: "3 manieren om effectiever te werken met een zaaksysteem".

Wat zijn voordelen van zaakgericht werken?

Zaakgericht werken verbetert de digitale toegankelijkheid en klanttevredenheid door zowel digitale als fysieke communicatiekanalen te gebruiken. Dit stelt inwoners en bedrijven in staat zelf het kanaal te kiezen dat hun voorkeur heeft voor het ontvangen van informatie.

Daarnaast is zaakgericht werken een digitale totaaloplossing die het volledige proces van zaakafhandeling bevat. Dit wordt gerealiseerd door drie applicaties met elkaar te integreren: een zaaksysteem, digitale formulieren en een klantportaal. Hiermee wordt het hele proces van een zaak uitgevoerd binnen één omgeving: van aanvraag tot behandelen en uiteindelijk archiveren.

Daarnaast biedt het ook andere voordelen:

1
Gestandaardiseerde en gestroomlijnde processen
De processen die je inricht rondom je zaken hebben een begin- en eindpunt met vooraf bepaalde processtappen. Door processen te standardiseren en te stroomlijnen, kunnen operationele kosten aanzienlijk worden verlaagd. Dit gebeurt onder andere door het verminderen van dubbel werk en het verkorten en het voorspelbaar maken van de doorlooptijden van zaken.
2
Beheer je documentatie op één plek
Zaakgericht werken stimuleert veilige, gecentraliseerde opslag van gegevens en documenten in digitale dossiers. Zo blijft alle relevante informatie van de zaak bij elkaar en hoef je niet te zoeken in verschillende dossiers. Alle medewerkers werken in dezelfde documenten en er is geen gevaar meer voor het lokaal opslaan van gegevens.
3
Analyseert en optimaliseert processen
Zaakgericht werken voegt alle informatie die langs verschillende kanalen binnenkomt samen. Dit biedt mogelijkheden om trends te analyseren en zwakke punten te herkennen. Doordat er vooraf wordt nagedacht over de aanleiding en het gewenste resultaat van een proces, kunnen overheden aan de hand van de analyses gemakkelijk bijsturen.
4
Stimuleert transparantie en waarborgt verantwoording
Elke zaak legt een weg van vooraf bepaalde processtappen af. Hierdoor kun je precies zien in welke fase een specifieke zaak zich bevindt en kun je hierover verantwoording afleggen aan belanghebbenden.
5
Versterkt de informatiepositie van klanten
Door digitalisering verwacht de inwoner meer snelheid, personalisatie en transparantie binnen overheidsprocessen. Door elke zaak afzonderlijk te behandelen, kunnen overheden de specifieke behoeften en vragen van klanten beter beantwoorden. De klanten worden via bijvoorbeeld een klantportaal op de hoogte gehouden van de voortgang van hun zaak, waardoor de informatiepositie wordt versterkt.
Versterk de informatiepositie van klanten door het zaaksysteem te koppelen aan het zaaksysteem.

Hoe is zaakgericht werken in lijn met diverse wet- en regelgevingen?

Bepaalde wetten en regels vervullen een rol in het verhogen van het vertrouwen in de overheid. Zaakgericht werken ondersteunt je bij het voldoen aan recente en toekomstige overheidswetten.

Wet open overheid
De Wet open overheid (Woo) vervangt sinds mei 2022 de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). De Woo verplicht overheden om transparanter te zijn en actief informatie openbaar te maken. Zaakgericht werken ondersteunt dit door besluitvormingsprocessen en activiteiten gestructureerd vast te leggen, wat het delen van informatie eenvoudiger maakt.
Wet digitale overheid
De Wet digitale overheid (Wdo) stimuleert digitalisering en verbetert de digitale dienstverlening van de overheid. Zaakgericht werken ondersteunt dit door processen en documenten te digitaliseren en te stroomlijnen. Dit verbetert de informatiehuishouding en maakt dienstverlening efficiënter. Met de juiste bewaartermijnen voldoet digitaal archiveren van afgesloten zaken direct aan de Archiefwet.
Archiefwet
De Archiefwet benadrukt het belang van het archiveren en bewaren van overheidsinformatie, zowel fysiek als digitaal. Zaakgericht werken helpt overheden bij het beheren, archiveren en toegankelijk houden van informatie, wat bijdraagt aan duurzame toegankelijkheid.
Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer (Wmebv)
De Wmebv zorgt ervoor dat inwoners en bedrijven hun zaken met de overheid digitaal kunnen afhandelen. Zaakgericht werken ondersteunt dit door digitale communicatie effectief te ontvangen, verwerken en archiveren. Zo kunnen inwoners en bedrijven zelf kiezen tussen online of offline afhandeling.

Bezoek de expertisepagina Wmebv voor alle details en updates over de wet in 2024/2025
Wet bescherming persoonsgegevens/Algemene Verordening Gegevensbescherming
Zaakgericht werken verbetert de bescherming van persoonsgegevens, transparantie en naleving van privacywetten. Met dataclassificatie en -beheer worden persoonsgegevens eenvoudiger geïdentificeerd en gecategoriseerd. Strikte toegangscontroles zorgen ervoor dat alleen geautoriseerde personen toegang hebben tot deze gegevens.

Benieuwd op welke manieren je zaakgericht werken kunt implementeren? Lees dan de blog: ''Zaakgericht werken: 3 implementatiestrategieën voor (semi-)overheden''.

Ondersteunt bij het voldoen aan recente en toekomstige overheidswetten.

Het belang van een implementatieplan

Een goede voorbereiding bepaalt of een project succesvol wordt. Voordat je begint met de uitvoering, is het belangrijk om een implementatieplan op te stellen. Een implementatieplan geeft structuur en richting aan de invoer van een werkwijze, zoals zaakgericht werken.

In het implementatieplan beschrijf je de stappen, middelen en tijdlijn die nodig zijn om het resultaat te bereiken. Op deze manier creëer je duidelijkheid en beperk je risico’s door vooraf onverwachte problemen, vertragingen en extra kosten te identificeren en beheersmaatregelen te nemen.

Hoe implementeer je zaakgericht werken binnen jouw overheidsorganisatie?

Een cruciale factor van een succesvolle implementatie hangt af van hoe goed de verandering wordt geaccepteerd binnen de organisatie en hoe hoog de adoptiegraad is onder de gebruikers.

Het management heeft een bijzondere rol. Het is belangrijk dat deze betrokken is bij het zaakgericht werken en hier de waarde van inziet, zodat ze dit uitstraalt naar de medewerkers. Betrek de medewerkers ook actief in het veranderproces. Laat hen meedenken over het ontwerp en de inrichting van zaaktypes en systemen. Op deze manier zullen medewerkers meer open staan voor de verandering.

Implementatieplan voor zaakgericht werken

De tijd die nodig is om zaakgericht werken te implementeren, hangt af van verschillende factoren. Denk aan de grootte en complexiteit van de organisatie, de huidige werkwijze de mate van benodigde verandering die nodig is om het gewenste resultaat te bereiken.

1
Creëer een visie en stel doelen
In de eerste stap bepaal je wat de organisatie wil bereiken. Dit doe je aan de hand van een visie en doelstellingen. Maak doelstellingen meetbaar door te werken met KPI's. Hierdoor kun je doelstellingen tijdens het proces evalueren en bijsturen.
2
Bepaal de scope
De tweede stap is het bepalen van de scope. Zorg dat de scope realistisch blijft en dat het past binnen de beschikbare tijd en middelen. Zo blijft het project uitvoerbaar.
3
Maak een realistische planning
Maak een duidelijk tijdschema met belangrijke mijlpalen. Geef duidelijk aan wanneer de fases van de implementatie worden uitvoeren. Je kunt hiervoor eventueel een draaiboek maken waarin de planning en het beleid worden opgenomen (zie stap 4).
4
Stel een duidelijk beleid op
Het beleid moet duidelijk maken hoe je de implementatie uitvoert. Je kunt hierbij denken aan gedragscodes en technische protocollen.
5
Betrek de organisatie
Tijdens een implementatie krijg je te maken met verschillende afdelingen en belanghebbenden. Maak een duidelijke organisatiestructuur waarin staat wie verantwoordelijk is per onderdeel van de implementatie.
6
Volg een communicatieplan
Stel een helder communicatieplan op dat de veranderingen zowel intern als extern communiceert. Identificeer wie de belanghebbenden zijn en analyseer hun informatiebehoeften (wat zijn hun wensen en wat hebben ze nodig om hun werk uit te voeren?).
7
Zaaktype ontwerpen
Het ontwerpen van een zaaktype helpt bij het standaardiseren van processen binnen je organisatie. Hierbij breng je verschillende soorten zaken, zoals klachten of vergunningsaanvragen, in kaart. Dit proces omvat het verzamelen van informatie over bestaande zaken, het analyseren van de huidige werkwijze, het vastleggen van vaste stappen en verantwoordelijkheden, en het documenteren in een zaaktypecatalogus.
8
Geef trainingen aan de medewerkers
Een inhoudelijk goede training bereidt medewerkers voor op het nieuwe systeem en leert hen omgaan met nieuwe processen. Wanneer medewerkers tijdig kennis maken met het nieuwe systeem minimaliseer je de kans op weerstand.
9
Test de nieuwe software
De nieuwe software test je voor de livegang. De testen voer je uit met medewerkers die het systeem gebruiken. Je kunt dit bijvoorbeeld doen met testcases. Dit geeft je de kans om vroegtijdig problemen te identificeren en deze te verhelpen.
10
Zorg voor een gestructureerde datamigratie
De overgang van het oude systeem naar zaakgericht werken doe je aan de hand van een overgangsplan. Hierin benoem je bijvoorbeeld hoe je de oude data overzet naar het nieuwe systeem en welke data je kunt behouden, verbeteren of verwijderen.
11
Blijf de processen monitoren
Wanneer zaakgericht werken is geïmplementeerd, begin je met het monitoren en evalueren. Het monitoren kun je intern opzetten of in samenwerking met externe consultants. Externe consultants brengen vaak een frisse en objectieve blik mee; ze zijn niet beïnvloed door interne politiek of persoonlijke relaties. Het monitoren en evalueren doe je maandelijks of per kwartaal. Dit proces kun je zowel handmatig als softwarematig uitvoeren.

Wil je meer weten over deze 10 stappen? In de blog: "Zaakgericht werken: in 10 stappen naar een succesvol implementatieplan", leggen we deze stappen uitgebreid uit.

Zaakgericht werken Whitepaper

Alle informatie over zaakgericht werken in één document.

Wat zaakgericht werken precies inhoudt
Hoe zaakgericht werken kan bijdragen aan het voldoen aan wet- en regelgeving
Tips voor de implementatie van zaakgericht werken in jouw organisatie

Atabix als kennispartner voor de overheid

Atabix ondersteunt overheden en bedrijven bij de ontwikkeling en implementatie van digitale oplossingen. Dit doen we met een team vol experts en het aanbieden van no-code SaaS-oplossingen.

We hebben meer dan 25 jaar ervaring als softwareleverancier en kennispartner voor de overheid. Onze experts zijn op de hoogte van de recente veiligheidseisen en wet- en regelgeving die gelden voor overheidsorganisaties. Voldoe eenvoudig aan de Wmebv door de inzet van onze gestandaardiseerde SaaS-oplossingen zoals Atabix Zaaksysteem, Atabix Mijn Portaal en Atabix Formulieren.

Hulp nodig bij het implementeren van Zaakgericht Werken?

Heb je persoonlijk advies nodig bij een goede implementatie binnen jouw organisatie? Of ben je wellicht al begonnen met de implementatie maar heb je nog vragen? Onze experts komen graag met je in contact.

Atabix Zaakgericht Werken

Alles-in-één oplossing voor zaakgericht werken

Met Atabix Zaakgericht Werken maak je gebruik van één of meerdere gestandaardiseerde producten, zoals het Atabix Zaaksysteem, Formulieren en Mijn Portaal, die naadloos op elkaar aansluiten.

Op deze manier behandel je elke zaak met een eigen dossier waarin alle informatie, communicatie en documentatie worden opgeslagen. Zo heb je altijd alle processtappen en relevante documentatie binnen handbereik en kun je eenvoudig zaken afhandelen, van creatie tot archivering.

150
Consultants, softwareontwikkelaars, designers en strategen.
25+
Jaar ervaring op de overheidsmarkt
Foto van 2 personen in overleg
Zit jij met een uitdaging? We helpen je graag op weg naar de oplossing.

Wij gaan graag het gesprek met je aan! Of het nou gaat over onze visie op zaakgericht werken of over een demo van één van onze producten.